Các cách tạo chu trình Nitơ & cách tăng tốc chu trình Nitơ
Bài viết Tạo Chu trình nitơ này sẽ nối phần 1: Cách tạo chu trình Nitơ
Tạo chu trình ni tơ với cá
1. Lắp đặt bể cá và hệ thống lọc.
Để bắt đầu tạo chu trình nitơ, bạn cần lắp đặt hoàn chỉnh bể cá và đặt vào đó mọi thứ bạn thích cùng với cá. Bạn có thể tìm đọc bài viết của chúng tôi về cách lắp đặt bể cá nước ngọt và nước mặn để biết thêm thông tin. Sau đây là danh sách những việc bạn cần làm trước khi bắt đầu; danh sách này có thể không hoàn toàn phù hợp với mọi bể cá:
- Lắp đặt bể cá
- Lót vật liệu nền
- Cho nước vào bể
- Bổ sung đá bọt, máy bơm, v.v…
- Thêm cây, đá, v.v…
- Lắp hệ thống lọc (và/hoặc máy tách bọt protein)
- Lắp máy sưởi
2. Thả một ít cá dễ nuôi vào bể.
Mục đích của chu trình ni tơ là thả cá vào bể để tạo chất thải, nhưng cá phải có khả năng sống sót trong môi trường nước có mức độc tố cao đủ lâu để vi khuẩn xử lý chất thải phát triển. Như vậy, bạn cần chọn các loài cá có khả năng tạo vi sinh tốt, và chỉ bắt đầu với một số ít. Sau đó, khi vi khuẩn đã phát triển, bạn có thể dần dần thả thêm các loài cá khác. Sau đây là một số loài cá phù hợp:
- Cá mây trắng (White Clouds)
- Cá ngựa vằn (Zebra Danios)
- Cá tứ vân (Tiger Barbs)
- Cá Ali xanh vằn (Pseudotrophius Zebras)
- Cá sặc gấm (Banded Gouramis)
- Cá Tetra hoàng kim (X-ray Tetras)
- Cá Pupfish
- Phần lớn các giống cá tuế (minnows)
- Phần lớn các giống cá bảy màu (guppies)
3. Cho cá ăn ít.
Khi tạo chu trình ni tơ trong bể cá, điều quan trọng là bạn không được cho cá ăn quá nhiều. Mặc dù các loại cá khác nhau có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, nguyên tắc chung là chỉ cho cá ăn hai ngày một lần, mỗi lần một lượng vừa phải; không để thức ăn còn thừa khi cá đã ăn xong. Có hai lý do để làm như vậy:
- Cá ăn nhiều sẽ bài tiết nhiều thất thải, khiến cho mức độc tố trong bể tăng cao trước khi vi khuẩn có khả năng ổn định.
- Thức ăn thừa sẽ thối rữa và cũng sinh ra độc tố.
4. Thay nước thường xuyên.
Trong thời gian chờ tạo chu trình ni tơ trong bể cá, cách vài ngày bạn cần thay khoảng 10-25% lượng nước trong bể. Tương tự như lịch cho cá ăn được cắt giảm như trên, thay nước cũng là một cách để đảm bảo mức độc tố không tăng quá cao trước khi vi khuẩn có khả năng phát triển. Nếu là bể cá nước mặn, bạn đừng quên cho thêm loại muối pha nước biển theo đúng tỷ lệ trong mỗi lần thay nước để duy trì độ mặn thích hợp.
- Không dùng nước có clo vì clo có thể giết chết vi khuẩn trong bể, và chu trình ni tơ sẽ phải quay lại từ đầu. Nếu dùng nước máy, bạn cần đảm bảo xử lý nước bằng chất khử clo hoặc chất xử lý nước thích hợp trước khi cho nước vào bể. Nếu dùng nước đóng chai, bạn phải dùng loại nước cất, vì nước “tinh khiết” hoặc nước “uống” có thể chứa các khoáng chất tạo hương vị gây hại cho cá.
- Thay nước thường xuyên hơn nếu bạn bắt đầu nhận thấy các dấu hiệu cá bị stress nghiêm trọng do amoniac (xem thêm thông tin trong phần “Xử lý các vấn đề thường gặp” dưới đây). Tuy nhiên, bạn nên cố gắng đừng gây stress cho cá bằng cách tránh những thay đổi lớn về nhiệt độ và hóa chất trong nước.
5. Sử dụng bộ thử để theo dõi mức độc tố.
Khi thả cá vào bể, hàm lượng hóa chất độc như amoniac và nitrit sẽ tăng nhanh trong nước. Khi vi khuẩn có lợi bắt đầu phát triển và phản ứng với các hóa chất này, mức độc tố sẽ hạ xuống gần mức “không” – mức an toàn để thả thêm cá. Để theo dõi các hóa chất này, bạn có thể sử dụng bộ thử thường có bán tại những nơi bán cá cảnh và bể cá. Thử nước hàng ngày là lý tưởng nhất, nhưng đôi khi bạn cũng có thể thử nước vài ngày một lần.
- Bạn cũng cần duy trì amoniac ở dưới mức 0.5 mg/L và nitrit dưới 1 mg/L trong suốt chu trình (tốt nhất là hàm lượng này đạt mức thấp hơn một nửa các chỉ số trên đây). Nếu các hóa chất này bắt đầu tăng đến mức không an toàn, bạn cần tăng tần suất thay nước.
- Chu trình tạo ni tơ sẽ hoàn thành khi cả amoniac và nitrit đều hạ xuống mức không phát hiện được. Trong thực tế, mức này thường được xem như mức “không”, tuy rằng về mặt kỹ thuật thì không chính xác.
- Bạn cũng có thể lấy mẫu nước đem đến cửa hàng mà bạn đã mua cá hoặc bể cá. Hầu hết những nơi này đều có dịch vụ thử nghiệm nước với mức phí thấp (thậm chí vài nơi còn miễn phí!)
6. Dần dần thả thêm cá khi mức độc tố hạ xuống gần đến mức “không”.
Thời gian tạo chu trình ni tơ thường mất khoảng sáu đến tám tuần. Bạn có thể thả thêm cá khi amoniac và nitrit hạ thấp đến mức không phát hiện được bằng bộ thử nước. Tuy nhiên bạn cần thực hiện từ từ, mỗi lần chỉ thả một hoặc hai con cá mới. Thả mỗi lần một ít cá để lượng amoniac và nitrit trong nước chỉ tăng đến mức vi khuẩn có khả năng kiểm soát được.
- Sau mỗi lần thả thêm cá, bạn cần chờ ít nhất khoảng một tuần và thử nước lại lần nữa. Nếu mức amoniac và nitrit vẫn thấp, bạn có thể thả thêm vài con cá nữa.
Đọc thêm
